Dit artikel is eerder verschenen op AD Koken & Eten. Meer culinair nieuws? Kijk dan hier.

Blinde proeverij

Marc Willemse is een man met oog voor detail. Wat heet: de bevlogen chocolatier bekijkt chocoladeletters zoals een verzekeringsinspecteur de krassen op je auto bestudeert of een paleontoloog mammoetbeenderen onder de loep neemt. Waaiers, vlekken, putjes. Zelfs het ribbeltjesreliëf waarvan vrijwel elke letter traditioneel is voorzien, krijgt met zijn erudiete blik een verklaring. 

''De cacaobotervetten - net als suiker een soort kristalletjes - krijgen dankzij die ribbeltjes meer oppervlak om af te koelen, terwijl ze tegelijkertijd stevig tegen elkaar aan worden gedrukt. Het gevolg: meer glanzende chocolade.”

Willemse bestiert in de voormalige Honigfabriek te Nijmegen - de proefruimte van vandaag - The Chocolate Bar. Dat is een plek waar het evangelie van de cacaoboon wordt verspreid middels workshops bean-to-bar-repen, erotische bonbons (de vormpjes mag u er zelf bij denken) en chocoladeletters maken. ''De letters werden van oudsher niet altijd met een mal gemaakt, maar geregeld uit de hand opgespoten op de bakplaat”, legt Willemse uit. ''De gesmolten chocola loopt echter zo snel je spuitzak uit, dat alleen de beste patissiers dit onder de knie kregen.”

Niet verwonderlijk dus dat de tien letters in deze blinde proeverij - allemaal van pure chocola - stuk voor stuk uit de mal afkomstig zijn. Van finesse geven de fabrikanten volgens het panel sowieso weinig blijk. ''Ik snap niet waarom het altijd van die enorm dikke letters moeten zijn”, verzucht Paul van Dijk, voor zijn webshop chocoladeverkopers.nl altijd op zoek naar bijzondere repen uit alle windstreken. ''Een dunne letter met een subtiele krak zou een mooie innovatie zijn.”

Lees ook: 8 x de lekkerste Sinterklaas recepten > 

De jury

Wouter Egtberts (32) Fijnproever van Het Hoofdkwartier Horeca, o.a. van restaurant De Meesterproef in Nijmegen.

Marc Willemse (59) Cacaokenner van The Chocolate Bar, voor al uw DIY- chocoladeletters.

Paul van Dijk (34) Speurt voor zijn chocoladeverkopers.nl de wereld af naar single origin repen.

Streng

Ook chocolatiers blijken tijdens het sinterklaasfeest helaas nogal streng in de leer. Terwijl elders in het schap al lustig wordt gepionierd met zogeheten single originchocolade - van slechts één soort boon, regio, of zelfs een en dezelfde plantage - regeert in letterland nog altijd de bulkchocolade. Gevolg is dat de verschillen tussen de (huis)merken klein zijn, aangezien de unieke eigenschappen van de bonen in de mix grotendeels worden uitgevlakt. ''Het soort bonen is niet meer onderscheidend”, legt Van Dijk uit. ''Alleen door minieme variaties in de hoeveelheid suiker, vanillearoma’s of brandtijd van de bonen ontstaan er verschillen.”

Aan het eind van de rit steken alleen Jamin en Tony’s Chocolonely hun hoofd boven het maaiveld uit. Tony’s scoort dankzij subtiele tonen van sinaasappel, gember en zelfs een pepertje op de tong. De pure letter van Jamin oogst nog meer lof dankzij een frisse echo van tropisch fruit. Hema en Lidl hebben daarentegen veel te gul met de suikerbus gestrooid. Terug in de zak, retour naar Spanje.

Lees ook: Voor eens en voor altijd: dit is hét verschil tussen pepernoten en kruidnoten > 

De uitslag

Jamin
Cijfer: 8,5
Prijs: €3,00 voor 175g
De spannendste van het stel. Een duidelijke cacaosmaak en een mooie balans tussen zoet, bitter en zuur. Als klap op de vuurpijl een frisse echo van tropisch fruit. Waar dooretertje.

Tony’s Chocolonely
Cijfer: 7,5
Prijs: €2,99 voor 180g
Tony’s jaarlijkse ‘letterreep’ is niet te zoet en vol van smaak. De cacaosmaak gaat bovendien vergezeld van fijne peper-, sinaasappel- en gembertonen. Prima buitenbeentje.

Bijenkorf
Cijfer: 6,5
Prijs: €5,95 voor 190g
Met afstand de duurste, misschien (ook) wel vanwege de vrolijke vlekken van melk en witte chocolade. Helaas vlakt de cacaosmaak te snel weg. Niet slecht, wel saai.

Verkade
Cijfer: 6
Prijs: €1,99 voor 135g
Weinig uitgesproken: best wat cacao, maar ook suikerzoet, een vleug vanille en zelfs wat jutenachtige tonen (de zak van Sinterklaas?). En hard: je bijt bijkans de tanden stuk.

Delicata (Albert Heijn)
Cijfer: 5,5
Prijs: €1,99 voor 175g
Volgens de doos het gulst qua cacaobonen (57%). Smaakt desondanks te vlak. Wel lekker vet en met een tikkie munt in de neus.

Kruidvat
Cijfer: 5
Prijs: €0,99 voor 135g
Het bittertje en lichtfruitige zuurtje worden overstemd door een overdaad aan zoet. Wrang in de mond ook. Al kan de grove korreltjesstructuur de liefhebber best behagen.

Aldi
Cijfer: 5
Prijs: €0,99 voor 135g
Typische budgetletter: de meeste suikers en minste cacao (44%). Desondanks geen onaardige chocoladesmaak. Wel te veel zoet; het veelbelovende zuurtje stort direct weer in.

Jumbo
Cijfer: 5
Prijs: €1,35 voor 135g
Oogt prima: pikdonker en flink glimmend. Proeft helaas vrij inwisselbaar. Het fruitige geurtje krijgt in de mond geen navolging en de bitters zijn te ferm.

Favorina (Lidl)
Cijfer: 4,0
Prijs: €0,99 voor 135g
Qua cacaosmaak niet eens zo’n slechte letter. Ook de vanille en het verre, verre nootgeurtje kunnen er best mee door. Jammer alleen dat-ie zo hemeltergend zoet smaakt.

Hema
Cijfer: 3,5
Prijs: €1,60 voor 160g
Ruikt muf en valt in de mond alleen maar meer tegen. Veel te weinig cacaosmaak. Wel afgrijselijk zoet en met een grote scheut vanillearoma dat een filmpje legt op de tong.

Lees ook: Chocolade letters over? Probeer dit recept voor chocoladeletterbrownies eens uit! >