Dit artikel is eerder verschenen op AD Koken & Eten. Meer culinair nieuws? Kijk dan hier.

3-MCPD en glycidyl-esters

De giftige stoffen waarom het draait, zijn 3-MCPD en glycidyl-esters. Die worden gevormd tijdens de raffinage van palmolie en andere oliën. Vooral glycidyl-esters zijn volgens Test-Aankoop zorgwekkend. ''Als we glycidyl-esters innemen, zet ons lichaam die om in het giftige glycidol'', legt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven) uit. ''Glycidol is genotoxisch, wat wil zeggen dat het het erfelijk materiaal kan wijzigen. Als je dan pech hebt, kan daar een tumor uit voortvloeien. Het is met andere woorden een potentieel kankerverwekkende verbinding. De stof brengt ook de mannelijke vruchtbaarheid in gevaar.'

Wetenschappelijk onderzoek

Jens Van Herp van Test-Aankoop: ''Juist daarom heeft Europa vastgelegd hoeveel glycidol er in ons voedsel mag zitten. Maar we weten niet hoeveel een gewone persoon er elke dag van mag eten om niet schadelijk te zijn. Wat een veilige drempel is voor glycidyl-esters, is gewoon nooit wetenschappelijk onderzocht. Daarom vinden wij het onaanvaardbaar dat het aanwezig is in ons voedsel.'' 

Dat de hoeveelheid glycidyl-esters die in de onderzochte potten choco teruggevonden werd, telkens onder de wettelijke limiet lag, doet volgens Test-Aankoop niets ter zake. Want we wéten niet of je niet toch te veel van die giftige stof binnenkrijgt, als je onder de limiet blijft. 

Lees ook: Chocolade tempereren: zo doe je dat! > 

Dagelijkse limiet

Voor 3-MCPD, een stof die in hoge doses schadelijk kan zijn voor de nieren en de mannelijke vruchtbaarheid, is er wél een dagelijkse limiet vastgelegd. ''Het Europees Voedselagentschap EFSA adviseert om er elke dag niet meer van in te nemen dan twee microgram per kilogram lichaamsgewicht'', zegt Tytgat. ''Als je 50 kilo weegt, mag je er dus 100 microgram per dag van innemen.'' Hoe minder je weegt, hoe minder 3-MCPD je dagelijks mag eten. Vandaar dat vooral kleine kinderen risico lopen.

Becel

Uit het onderzoek van Test-Aankoop blijkt dat slechts één hazelnootpasta volledig vrij is van beide vervuilende stoffen. Het gaat om Balade. ''In de andere producten vonden we sporen van 3-MCPD terug'', verduidelijkt Jens Van Herp. ''Bij het slechtste resultaat was het gehalte hoog genoeg om met één portie hazelnootpasta de maximumhoeveelheid die een kind van tien kilo elke dag mag innemen, net niet te overschrijden. Eén portie is ongeveer 15 à 20 gram of een koffielepel. Voor de andere geteste producten en voor kinderen met een hoger lichaamsgewicht zijn de resultaten minder zorgwekkend. Hoe lager het lichaamsgewicht, hoe sneller kinderen de veiligheidslimiet bereiken én overschrijden.''

Test-Aankoop benadrukt dat het niet zo is dat elk kind een onnoemelijk groot risico loopt als het een lepeltje choco eet, maar raadt toch aan om de allerkleinsten ander beleg te laten eten bij de boterham dan hazelnootpasta. ''Daarnaast pleiten we voor strengere Europese limieten''.

Lees ook: 5 x DIY smeersels voor op brood > 

Smaakproef

De 25 hazelnootpasta's werden niet alleen op de aanwezigheid van de schadelijke stoffen 3-MCPD en glycidyl-esters gecontroleerd. Er gebeurde ook een smaakproef, die zelfs meetelde voor 40 procent van het resultaat. Daarnaast werd onder andere de samenstelling van de choco's onderzocht. De meeste hazelnootpasta's bestaan voor de helft uit suiker en nog eens voor een vijfde uit (palm)olie. Het zijn dus caloriebommen. De test gebeurde al in februari van dit jaar, maar de resultaten werden pas nu bekendgemaakt. Geen enkele pasta haalde overigens de score 'goed'. Ze kregen allemaal het label 'gemiddeld' tot 'slecht' opgeplakt. Hieronder de rangschikking die Test-Aankoop maakte, met naast het percentage dat de choco behaalde telkens een letter die de nutriscore aangeeft. De nutriscore - van A tot E - geeft aan hoe (on)gezond een product is, waarbij A staat voor heel gezond en E voor heel ongezond.

Lees ook: Getest! Dit merk verkoopt de lekkerste chocoladeletters > 

GEMIDDELDE KWALITEIT (score tussen 0 en 100):

59 (D) CHOCO NUSSA (LIDL) MET 13% HAZELNOTEN

59 (D) CÉRÉAL HAZELNOOTPASTA

58 (E) BECEL PASTA MET HAZELNOOT

58 (D) DELHAIZE CHOCO HAZELNOOTPASTA

57 (E) DÉLINUT (ALDI) HAZELNOOT 13%

56 (E) DELHAIZE 365 HAZELNOOTPASTA

56 (E) DAMHERT TAGATESSE CHOCO

55 (E) IVORIA BOTERHAMPASTA MET HAZELNOTEN EN MAGERE CACAO (INTERMARCHÉ)

55 (E) GALLER HAZELNOOTPASTA

55 (E) OXFAM COCOA NUT SPREAD

54 (E) ALBERT HEIJN HAZELNOOTPASTA

54 (E) BONI BIO (COLRUYT) HAZELNOOTPASTA

54 (E) CARREFOUR HAZELNOOTPASTA

54 (E) BONI SELECTION (COLRUYT) HAZELNOOTPASTA

53 (E) NUTELLA HAZELNOOTPASTA

53 (D) CANDEREL HAZELNOOTPASTA MET ZOETSTOF

53 (E) BOERINNEKE HAZELNOOTPASTA 13%

52 (C) BALADE I LOVE CHOCO HAZELNOOTPASTA

50 (E) CORA SMEERPASTA

50 (E) DELHAIZE BIO HAZELNOOTPASTA

SLECHTE KWALITEIT  (onder 50 punten):

49 (E) PENOTTI BIO HAZELNOOTPASTA

47 (E) CARREFOUR BIO HAZELNOOTPASTA 14%

47 (E) EVERYDAY (COLRUYT) HAZELNOOTPASTA

39 (E) WITTE PRODUCTEN HAZELNOOTPASTA

36 (E) TOP BUDGET (INTERMARCHÉ) SMEERPASTA MET HAZELNOTEN