Dit artikel is eerder verschenen op AD Koken & Eten. Meer culinair nieuws? Kijk dan hier.

Sommige olijfoliefraudeurs verdienen miljoenen met aangedikte zonnebloemolie. Begin dit jaar rolde de politie nog een Duits-Italiaanse criminele bende op die naar schatting zo’n 8 miljoen euro winst per jaar maakte. ,,Er gaat heel veel geld in om”, vertelt expert Gregor Christiaans, die gisteren sprak op het Jaarcongres Voedselveiligheid en -integriteit in Den Haag, over deze vorm van fraude.

Er is flink wat winst te halen in de olijfoliesector, stelt Christiaans, die door de Italiaanse Nationale Organisatie van Olijfolieproevers (ONAOO) is gecertificeerd als proever. ,,Een manier om dat te doen is een olijfolie te verkopen als hoogste gradatie, dus extra vierge, terwijl ze dat dus niet is.”

Voor die nepvariant kun je het meeste geld vragen, terwijl de productiekosten dus laag zijn. De olijfolie bestaat dan meestal uit een mengeling van een lagere gradatie, bijvoorbeeld zonnebloemolie of geraffineerde olijfolie. ,,Vaak wordt die olie gemengd in grote silo’s, niemand kan achterhalen wat nou precies die samenstelling is”, aldus Christiaans. Hij stelt dat de fraude alleen nog maar zal toenemen, ook vanwege de groeiende vraag naar extra vierge olijfolie in China.

Lucratief

Er komen veel fraudemeldingen uit Italië, weet Christiaans, maar daar is een duidelijke reden voor. ,,Dat is omdat daar ook goed gecontroleerd wordt. In Griekenland zijn minder gevallen bekend van fraude, maar daar is de controle dan ook minder. Of het dan in Italië vaker voorkomt, dat kan ik dus niet zeggen.”

Met een omzet van ongeveer 18 miljard per jaar kan olijfoliefraude veel opleveren. ,,Je maakt het product voor 1 euro en je verkoopt het voor 8 euro”, vertelt Christiaans. ,,De belangen zijn gigantisch.” Het is volgens Christiaans bekend dat drugscriminelen overstappen naar olijfoliefraude. ,,De pakkans is kleiner, de boetes zijn lager én de gevangenisstraffen zijn korter.”

Made in Italy

In West-Europa willen we dat producten uit de Italiaanse keuken ook echt in Italië geproduceerd worden, vertelt Christiaans. ,,Omdat we de perceptie hebben dat het eten uit Italië ook echt het beste is als het daar vandaan komt. Als je bijvoorbeeld zongedroogde tomaatjes hebt, of buffelmozzarella, moeten ze echt uit Italië komen. Dat is met olijfolie ook zo.”

Je kunt als fraudeur volgens Christiaans twee dingen doen. Botweg zeggen dat het gemaakt is in Italië terwijl dat het niet is - niemand die dat kan controleren. Of je laat het líjken alsof het gemaakt is in Italië, maar achterop het etiket staat dan dat het gemaakt is van olijven uit Europa. Christiaans geeft een voorbeeld: ,,Het merk Tenuta Palazzina klinkt nog redelijk Italiaans, maar er staat heel klein op het etiket: made in the EU. Dat is 100 procent Spaanse olijfolie”, weet Christiaans. ,,Ik heb die producent ook gesproken.”

Verschil in smaak

,,Belangrijk bij een extra vierge olijfolie is de mate van frisheid, bitterheid en scherpte.” Kleur is niet belangrijk als er wordt gekeken of het echt om een extra vierge olijfolie gaat. Hoe is de olijfolie te testen als consument? ,,Proeven”, zegt Christiaans. ,,En ruiken.” Hieronder vijf tips van Christiaans:

1. De prijs
,,Prijs is toch wel belangrijk”, zegt Christiaans. ,,Als je bijvoorbeeld voor onder de 8 euro per liter extra vierge olijfolie uit Italië uit de schappen haalt, dat is bijna kansloos.”

Een gangbare prijs voor een goede olijfolie is er haast niet, die wordt bepaald door het succes van de oogst. Als er schaarste is, wordt de olie duurder. ,,Ik zou zeggen: als je onder de 12 euro per liter betaalt voor een Italiaanse olijfolie, moet je toch wel serieus vragen gaan stellen.”

2. Proeven
,,Wat je heel goed kunt ruiken, maar ook heel goed kunt proeven, is of de olijfolie ranzig is”, zegt Christiaans. Olijfolie wordt ranzig genoemd wanneer ze geoxideerd is. Dat is een van de meest voorkomende afwijkingen van olijfolie: ,,Dan krijgt ze een muffe geur en smaak.”

Olijfolie, in tegenstelling tot wijn, wordt alleen maar slechter naarmate ze ouder wordt. ,,Je moet het eigenlijk zo fris mogelijk gebruiken. Zo fris mogelijk is zo goed mogelijk.”

3. Let op de fles
Koop het in een donkere fles, geeft de olijfolie-expert mee. ,,De grootste vijanden van olijfolie zijn licht, lucht en warmte.” Koop je olie in een donkere fles, dan houdt die licht en warmte al tegen.

Gebruik je olijfolie niet zo vaak? Zorg er dan voor dat je een kleine fles koopt. ,,Hoe vaker je hem open draait, hoe meer lucht erbij komt.”

4. Kijk naar de houdbaarheidsdatum
Koop het zo fris mogelijk. Er is geen enkele reden om een olijfolie te kopen die al twee jaar oud is, zegt Christiaans. ,,Ik zeg niet dat ’ie dan slecht is, maar de kwaliteit neemt in ieder geval wel af. Winkels willen natuurlijk wel dat je die koopt, want die hebben te maken met voorraden.”

5. Laat je niet misleiden
Kijk goed op het etiket of er extra vierge op staat. ,,Laat je niet verleiden door een Italiaans plaatje met een ambachtelijke boer die aan het plukken is”, zegt de kenner. Dat kan zomaar een geraffineerde olijfolie zijn volgens Christiaans. ,,Dat is een vet goedje zonder geur of smaak. Dat voegt niets toe aan je gerecht, sterker nog: dat breekt alleen maar af.”