Wat is koffie?

Koffie wordt gemaakt van de koffieboon, het zaad van een koffieplant. Koffie is daarom  plantaardig. Ook levert de drank geen calorieën. Wel bevat koffie meerdere vitamines en mineralen. De olie uit de koffieboon bevat wel vettige stoffen: cafestol en kahweol. Deze stoffen worden bij filterkoffie tegengehouden door het koffiefilter.

Cafeïne

Natuurlijk zit in koffie ook cafeïne. Dat heeft een stimulerend effect. Het vermoeden bestaat dat de koffieplant deze stof bevat om insecten af te weren. Van deze stof is aangetoond dat het zorgt voor een kortdurende vernauwing van de bloedvaten. Dat heeft als gevolg een kortstondige verhoging van de bloeddruk. Daarbij was er lange tijd de verdenking dat koffie zou leiden tot hart- en vaatziekten en hartkloppingen. Inmiddels is tijdens onderzoek bewezen dat dit niet het geval is. Koffie maakt je wel alert en verhoogt kort de concentratie. Dat komt ook door de cafeïne. Deze verdringt als het ware een lichaamseigen stof, adenosine, die je slaperig maakt. Adenosine remt de activiteit in de zenuwen, waar cafeïne juist geen remmende werking op de zenuwactiviteit heeft.

Gelukshormonen

Cafeïne blokkeert dus adenosine, waardoor gelukshormonen zoals serotonine en dopamine in de hersenen actiever worden. Dit zijn stofjes die ons een fijn gevoel geven.

Koffie is vocht

Lange tijd werd gedacht dat koffie vocht onttrekt van je lichaam. Dat is niet waar. Koffie is namelijk gewoon vocht en helpt bij het in stand houden van de dagelijkse vochtbalans. Koffie dehydrateert dus niet. Op korte termijn verhoogt cafeïne wel de aanmaak van urine, maar bij regelmatig gebruik is dit effect miniem.

Koffie gezond of ongezond

Het is heel lastig om hier een eenduidig antwoord op te geven met wetenschappelijke achtergrond. In koffie zit de stof cafestol. Deze stof wordt in verband gebracht met het toenemen van 'slecht' LDL-cholesterol en verhoging op kans van hart- en vaatziekten. Over dit gegeven is sowieso al discussie, maar wanneer je filterkoffie drinkt, komen deze stoffen niet in je kopje koffie terecht. Bij een espresso wordt deze olieachtige stof niet uit je kopje gefilterd.  Maar zolang je geen 10 koppen drinkt per dag, is het effect klein.

Cholesterol en hart- en vaatziekten

Er is best wat discussie over koffie en het effect op je cholesterol en dus ook hart- en vaatziekten. Dat komt door de cafestol en het feit dat koffie de bloeddruk kortdurend verhoogd. Dit effect is in de praktijk een stuk kleiner bij koffie dan bijvoorbeeld bij het drinken van alcohol of het hebben van overgewicht. Inmiddels blijkt uit onderzoek zelfs dat van de meest voorkomende hart- en vaatziekten en beroertes, koffiedrinkers zo’n tien procent minder risico hebben.

Afvallen en vetverbranding

Koffie kan ook de vetverbranding stimuleren. Zolang je dit natuurlijk drinkt zonder melk en suiker. Cafeïne kan de vetverbranding stimuleren en je hongergevoel verlagen. De stof versnelt de stofwisseling met 3 tot 11 %, wat een positief effect op je vetverbranding kan hebben. Daarom is het effectief om een half uur voor het sporten een kop koffie te drinken. Het kan vetcellen aanzetten om lichaamsvet af te breken en dat gebruiken als brandstof voor je activiteit.

Diabetes type 2

Na het beoordelen van heel veel wetenschappelijke onderzoeken, concludeerde de Gezondheidsraad in 2015 dat koffie gezond is. Hierbij valt vooral op dat het de ontwikkeling van diabetes type 2 tegengaat. Koffiedrinkers hebben tot dertig procent minder kans die aandoening te ontwikkelen. Waardoor dat precies komt, wordt op dit moment nog onderzocht.

Nadelen van (te veel) koffie

Voor de gemiddelde mens zijn er niet veel nadelen aan koffie zolang je het met mate drinkt. Wel kan het invloed hebben op je nachtrust. Bij iedereen ligt deze gevoeligheid anders, maar in zijn algemeenheid adviseer ik om na 14.00-15.00 uur geen koffie meer te drinken. Zo voorkom je dat je lichaam niet in de 'slaap-stand' kan komen.

Hoeveel koffie gezond (per dag)

Hoe kun je verantwoord koffiedrinken? Eigenlijk zitten hier dus niet veel beperkingen aan, maar ik adviseer 4-5 kopjes per dag. In de meeste studies komt deze hoeveelheid positief naar voren als het gaat om bijvoorbeeld het risico op hartaanvallen. Mijn advies: klok niet achteloos flink wat koppen koffie naar binnen, maar maak er écht een moment van.

Over Maarten de Jong

Ik ben Maarten de Jong (39). Oprichter en van EnergizeMe. Ik help mensen aan minder stress, meer energie, meer focus, betere slaap en een gezond gewicht. Hoe? Met ademhalingsoefeningen, slim sporten en iets verstandiger eten. Ik ben ademcoach, voedingsadviseur en expert in duursport. Maar ik ben geen ‘gezondheidsfreak’. Ik ben dol op Leffe Blond. En chocolade M&M’s zijn mijn favoriet bij de koffie. Ik heb ook écht weleens stress. Juist daarom probeer ik fit te blijven. Want met een fit lijf en een scherp brein is alles wat je doet veel leuker. Je werkdagen zijn effectiever, je kunt je beter concentreren en je hebt meer energie. Met ademhalingsoefeningen, slim sporten en iets verstandiger eten win je bakken energie. Ik help je daarbij.

Volg jij Maarten ook op InstagramFacebook en LinkedIn?