Dit artikel is eerder verschenen op AD Koken & Eten. Meer culinair nieuws? Kijk dan hier.

Het is gemakkelijk om denigrerend te doen over de Nederlandse keuken. Welke keuken? Dat dus. Waar men in Japan van flinterdun filodeeg culinaire origami vouwt en Scandinavische chefs met hun keukenpincet ingrediënten als een kaartenhuis opstapelen, is de Hollandse pot geënt op de grove motoriek: als een heipaal de piepers prakken. ‘Prakken is de Nederlandse bijdrage aan de wereldgastronomie’, schreef Ronald Giphart eens. ‘Verfijnde keukens halen hun neus op voor onze prak- en stampcultuur, maar wij zijn er mee groot geworden.’

Zo ook Karin Hoeksema, winnaar van het 25ste WK Stamppotkoken. ,,Met stamppot kun je veel meer kanten op dan mensen denken’’, zegt Hoeksema. ,,Je kunt kiezen voor een traditionele boerenkool, maar in principe laten alle groentes zich stampen en mengen.’’

Zelf sleepte ze haar titel in de wacht met een strudel van gestampte appels, hete bliksem en notenkruimel. Zus Ineke Hoeksema - wereldkampioen in de snertdiscipline - roemt ook het pionierswerk van Werner Drent. In zijn Stamppotbijbel staat onder meer het recept voor een komkommer-muntstamppot met frambozen en voor een stamppot-kroket. ,,Hij probeert stamppot sexy te maken.’’

Dat we als Hollanders nog niet eens zo heel lang geleden aan het stampen zijn geslagen, bewijst het schilderij De Aardappeleters uit 1885 van Van Gogh. De punten van de vorken zijn naar beneden gericht; een teken dat de boerenlieden de piepers nog prikten en niet prakten. De opkomst van de huishoudscholen leidde niet veel later het glorietijdperk in van de gestampte prak. Als vrouw des huizes had je te veel taken om handen om uren de keuken in te kunnen. Door te stampen zette je in een handomdraai een maaltijd op tafel. Toen men in de jaren 30 massaal de broekriem moest aansnoeren, bleek stamppot bovendien een mooie manier om het tekort aan (dure) groentes te verbloemen in een overvloed aan aardappel.

Wie tegenwoordig niet eens de tijd wil nemen om zelf met de stamppotstamper aan de slag te gaan, heeft in de supermarkt de keus uit tal van kant-en-klare prakjes in bakjes. Bij zes grootgrutters selecteerden we een verse bak hutspot, de alleroudste stamppotvariant. ,,De beste verhouding is ongeveer de helft aardappel, een kwart wortelen en een kwart uien’’, vindt kok Christian Boomker. Die ui blijkt echter vaak het kind van de rekening. Alleen Aldi, Plus en Albert Heijn zijn nog enigszins gul met snippers die niet tot snot zijn gekookt.

Onthutsend

Kwalijker is de staat van veel van de aardappelen. ,,Als je aardappels te grondig prakt, wordt het een lijmerige brei’’, weet Boomker. ,,Op een goede stamppot mag je best een beetje kauwen.’’

De prakkies van Ekoplaza, Albert Heijn en Lidl gaan nat: de piepers zijn zo gretig gemalen dat er een onthutsend plakkerige hutspot overblijft. Plus en Aldi hebben de zaken een stuk beter op orde. Net als Jumbo hebben beide gekozen voor een gehaktbal bij de maaltijd, waar de andere prakjes worden geflankeerd door een runderlapje (Ekoplaza), hachee (Lidl) en rookworst (Albert Heijn).

In de keuken van Plus is de gehaktbal alleen nogal liefdeloos over de hutspot gekwakt en kampt het traditionele juskuiltje met een flinke dijkdoorbraak. De budgetstamppot van Aldi wordt door de panelleden unaniem tot winnaar verkozen. De hutspot is goed op smaak en is stevig genoeg om je lepel rechtop in neer te zetten.

De uitslag

 

Aldi
Cijfer: 7,5
Prijs: €2,69 per 500 g
De structuur is heerlijk stevig en de uisnippers en wortelblokjes hebben nog enige bite. Je proeft bovendien een fijn pepertje. De gehaktbal is aan de zoute kant.

Plus
Cijfer: 6,5
Prijs: €5,14 per 500 g
De gehaktbal oogt niet appetijtelijk en is te slap en smaakloos. De stamppot staat echter zijn mannetje: gulle groentesnippers en aardig op smaak.

Lidl (Chef Select)
Cijfer: 5,5
Prijs: €2,79 per 500 g
De hachee smaakt lekker, maar overschreeuwt de smaak van de stamppot. De ui is tot snot gekookt en de piepers zijn te gretig geprakt.

Jumbo
Cijfer: 5
Prijs: €3,51 per 500 g
Een veelbelovende hutspot: de structuur is mooi stevig en de groentes zijn lekker grof. Helaas is de smaak veel te flauw. Ook de gehaktbal mist stevigheid.

Albert Heijn
Cijfer: 4,5
Prijs: €3,25 per 500 g
Fijne uisnippers waar je op moet kauwen. De aardappels zijn helaas enorm lijmerig, met gek genoeg ook wat ongare stukjes. De rookworst is veel te zout.

Ekoplaza (Eko Cuisine)
Cijfer: 3
Prijs: €7,77 per 500 g
Droge wortelreepjes, amper ui en een prak met de structuur van babyvoeding. Zuur en zoutloos van smaak. Ook het vlees kan de boel niet redden.