Het zoutvaatje is niet de grootste boosdoener
Gemiddeld krijgen we ongeveer zeven gram zout per dag binnen, blijkt uit de voedselconsumptiepeiling van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Dit ligt boven de maximale hoeveelheid van zes gram per dag voor volwassenen die wordt aangeraden door de Gezondheidsraad.
Volgens Tara Eikenaar, woordvoerder van het Voedingscentrum, komt het grootste gedeelte niet uit het zoutvaatje. “80 procent van het zout dat we binnenkrijgen komt uit voedingsmiddelen en de overige 20 procent voegen we zelf aan tafel of tijdens het koken toe”, vertelt Eikenaar. Ook Desiré van der Kruk, diëtiste bij Jouw foodplan, bevestigt dat beeld: “Het meeste zout komt uit kant-en-klare producten. Mensen realiseren zich niet dat bijvoorbeeld sauzen of instantsoepen veel zout bevatten.”
Waarom minderen zo moeilijk is
Te veel zout kan negatieve effecten hebben op je gezondheid. Dat kan op lange termijn leiden tot serieuze aandoeningen, waarschuwt het Voedingscentrum. Het kan zorgen voor een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking.
Maar het is niet altijd makkelijk om producten met weinig zout te kopen, legt Eikenaar uit. “Er is een gigantisch aanbod aan ongezonde producten, de balans is hierdoor een beetje zoek.” Het is dus een lastige keuze om een relatief gezond product te kopen wanneer er veel producten zijn met een hoog zoutgehalte. “Hierdoor wordt het steeds lastiger om de keuze te maken voor een product met minder zout”, licht Eikenaar toe. Van der Kruk ziet in haar consulten ook mensen met een te hoge bloeddruk of nierproblemen. “Als zij minder zout gaan eten, kan dat echt verschil maken,” legt ze uit. “Een cliënt kon zijn bloeddrukmedicatie halveren nadat hij op zijn voeding ging letten en wat was afgevallen.”
De grootste zoutvervuilers
Bepaalde productgroepen bevatten veel zout. Producten zoals soep uit blik of zak, sauzen en pizza’s kun je beter laten liggen. Maar ook in brood zit veel zout, hier krijgen we gemiddeld 1,7 gram per dag door binnen, blijkt uit een rapport van het RIVM. Dit komt niet per se omdat in brood het meeste zout zit, maar omdat we dit vaak en ook veel eten. “Ja, door brood krijg je zout binnen, maar het bakkerszout in brood is ook een belangrijke bron van jodium. En jodium zorgt weer voor een goede werking van je schildklier,” legt Eikenaar uit.
Het draait dus om balans: blijf brood gerust eten, maar let op wat je verder nog aan zout binnenkrijgt. Ook Van der Kruk merkt dat mensen vaak verbaasd zijn over producten die veel zout bevatten. “Zelfs 30+ kaas of gewoon brood kunnen behoorlijk wat zout leveren. Dat zijn producten die we dagelijks eten,” legt ze uit. “Zoutarm brood vinden veel mensen niet lekker, dus ik kijk liever met cliënten naar de totale balans in hun eetpatroon.”
Slim koken met minder zout
Gelukkig kun je zelf al veel doen om je zoutinname te verlagen. Eikenaar: “Je hoeft echt niet alles te laten liggen, maar consumeer met mate.” Om te helpen heeft het Voedingscentrum een aantal tips op een rijtje gezet.
- Check het etiket
In de supermarkten is het etiketten lezen. Op de achterkant kan je zien hoeveel zout er per honderd gram of per portie in zit. Vergelijk dit product dan met andere varianten in het schap. Zo heb jij het product met het minste zout! Dit kan bijvoorbeeld in de app van het Voedingscentrum, zoals: Kies ik gezond. - Kook zelf
Kant-en-klaarmaaltijden beschikken over relatief veel zout. Wanneer je losse ingrediënten koopt zit er meestal minder zout in dan een kant-en-klare maaltijd. - Let op de Schijf van Vijf
Producten die buiten de Schijf van Vijf vallen, beschikken vaker over meer zout. Als je gevarieerd en redelijk gezond eet, krijg je al minder zout binnen. - Vervang je zoutmolen door iets anders
Strooi in plaats van zout bijvoorbeeld een kruidenmix over je eten. Deze kun je zoutvrij kopen. Of nog leuker, zelf maken. Op het Voedingscentrum vind je leuke mixen die je zelf kunt maken. - Houd je consumptie bij
Om inzicht te krijgen over je eigen zoutinname kun je een eetdagboek bijhouden. Dit kun je bijvoorbeeld in de app van het Voedingscentrum ‘Mijn eetmeter’ doen.
Gezond eten blijft lekker eten
Minder zout eten hoeft echt niet te betekenen dat je smaak moet inleveren. Of dat je die diepvries-pizza voorgoed moet laten liggen. Met slimme keuzes in de keuken en meer bewustzijn over verborgen zout kun je veel voor je gezondheid winnen en nog steeds genieten van lekker eten.
