Dit artikel is eerder verschenen op AD Koken & Eten. Meer culinair nieuws? Kijk dan hier.

Unox heeft er naar eigen zeggen jaren over gedaan om een vleesloze versie te ontwikkelen van zijn beroemde rookworst. "Eigenlijk hadden we die al vier jaar terug willen introduceren, maar het heeft lang geduurd om de smaak en textuur écht goed te krijgen", vertelt Thijs Sleddering, marketingmanager van Unox, dat sinds 1937 worsten maakt. ''In pasta bolognese kun je gemakkelijk gehakt vervangen door bijvoorbeeld courgette. Maar in stamppot is de rookworst een essentieel deel. Het moet dus echt goed smaken."

De iconische worst 

Pas twee jaar geleden hadden de vleestechnologen in Rotterdam en Oss een acceptabele versie te pakken. "Die was verkoopbaar, maar dat is niet goed genoeg. De rookworst is zó iconisch. Die moet het origineel echt benaderen."

De moeilijkheid zit hem in de juiste bite, stelt Unox, dat onderdeel uitmaakt van levensmiddelengigant Unilever. "Een goede worst is veel moeilijker dan hamburgers of gehaktballetjes. Je moet erin kunnen prikken, hij moet sappig zijn en onze u-vorm bezitten." Dat laatste lukte door de darm te vervangen door een omhulsel van natriumalginaat, een materiaal gewonnen uit zeewier.

(Tekst loopt door onder de foto)

© AD

Niet veganistisch

Unox' vegetarische rookworst is trouwens niet 100 procent zonder dierlijke bestanddelen. Er zitten ook eiwitten van scharreleieren in. "Een veganistische rookworst was mooi geweest, maar is geen doel op zich", zegt Sleddering. "Het moest vooral de smakelijkste rookworst worden. Dat lukte uiteindelijk het best met hulp van eieren." Ze komen overigens van beterleven-kippen met twee sterren, stelt Unox.

De vleesspecialist komt met een vegetarische rookworst, omdat de vleesconsumptie sinds 2010 daalt. Al ruim de helft van de Nederlanders zegt minstens drie dagen in de week vleesloos te eten, blijkt uit recente cijfers van het Voedingscentrum. Zij kiezen daarbij steeds vaker vervangers van bijvoorbeeld De Vegetarische Slager, Vivera, Valess of Qorn.

Unox deed zelf ook onderzoek en daaruit blijkt dat bijna negen op de tien mensen (86 procent) aangeeft minder vlees te willen eten. Voornaamste reden is de eigen gezondheid, gevolgd door dierenwelzijn en natuur.

Markt vleesvervangers groeit hard

Dit jaar komt de markt voor vleesvervangende producten in ons land uit op dik 80 miljoen euro, aldus ABN Amro dit voorjaar in een rapport. Dat is dubbel zoveel als in 2004. De groei versnelt bovendien: voor dit jaar verwacht de bank een omzetstijging van 6 procent en in 2019 zelfs 9 procent.

Momenteel verkoopt Unox 22 miljoen rookworsten per jaar. De hoop is dat al snel 5 procent daarvan vegetarisch zijn. "Dan zouden we zeer tevreden zijn", stelt Sleddering.

De rookworst ligt vandaag in de supermarkten, samen met tomaten- en groentesoep met vegetarische balletjes. Later volgen veel meer vleesvervangers met als belangrijkste blikvanger knakworstjes. "Die zijn op veel kinderfeestjes in trek, voor ons een belangrijke categorie."

(Tekst loopt door onder de foto)

De bezorgdienst van Unox, 1968. Het vleesmerk van Unilever maakt worsten in Oss sinds 1937. De eerste rookworst is er al sinds 1957 © Collectie Stadsarchief Oss

Sceptisch

Vooral vrouwen en hoger opgeleiden kiezen momenteel voor 'nepvlees', blijkt uit het onderzoek van het merk. De helft van de mannen stelt echter dat een maaltijd zonder vlees niet compleet is. Circa een derde zou de smaak en structuur van vlees missen.

Het is een van de redenen waarom Unox een grote verantwoordelijkheid zegt te voelen. "Het is een beetje zoals Heineken en zijn recent gelanceerde 0.0 biertje. Veel mensen zijn sceptisch, maar zeggen het te willen proberen als wij met een vegetarische rookworst komen. Dat schept verplichtingen."

Toevallig valt de introductie van Unox samen met de wereldwijde Dag van de Vegetariër. Een gevalletje uitgekiende marketing? Sleddering beweert van niet. Supermarkten kennen jaarlijks slechts twee momenten om nieuwe producten in de schappen te leggen, legt hij uit. "Stomtoevallig valt deze lancering daar mee samen. Wij wilden de worst uiteraard voor het winterseizoen lanceren, maar dit is puur, maar zeer prettig, toeval." 

Foto boven © arie kievit